Miljarden EU-subsidies voor scha­de­lijke landbouw moeten van tafel

Europarlementariër Anja Hazekamp dient een verwerpingsamendement in om het zwakke nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), goed voor zo’n 270 miljard aan Europese landbouwsubsidies, van tafel te krijgen. Dat heeft ze aangekondigd in het Europees Parlement, tijdens een hoorzitting ter nabespreking van de klimaattop COP26 in Glasgow. “Het landbouwbudgetbudget voor de periode 2023-2027 bevat veel geld, maar weinig duurzaamheidsgaranties. Het is een vrijwel blanco cheque om door te gaan met het subsidiëren van milieu- en dieronvriendelijke praktijken zoals de intensieve veehouderij en monoculturen. Als Europa dierenwelzijn, biodiversiteitsverlies en klimaatverandering serieus wil aanpakken, moet het geen miljardensubsidies in destructieve landbouwactiviteiten pompen,” aldus Hazekamp. Het Europees Parlement stemt volgende week over de nieuwe voorstellen voor het GLB, waarover drie jaar onderhandeld is.

Tussen 2021 en 2027 zal jaarlijks ongeveer 54 miljard euro aan EU-belastinggeld worden besteed aan landbouwsubsidies. Vooral de intensieve landbouw en veehouderij profiteren daarvan. Het intensieve landbouwmodel dat daardoor wordt bevorderd, leidt rechtstreeks tot biodiversiteitsverlies, water- en luchtverontreiniging, uitstoot van broeikasgassen en onaanvaardbare aantasting van dierenwelzijn.

Basissubsidies per hectare land worden verstrekt onder zwakke voorwaarden die onvoldoende zijn om verduurzaming te garanderen en biodiversiteitsverlies tegen te gaan. Eerder dit jaar concludeerde de Europese Rekenkamer nog dat 100 miljard aan uitbetaalde duurzaamheidssubsidies voor de landbouw weinig impact hebben gehad op de uitstoot van broeikasgassen. "In plaats van nu duidelijkere eisen te stellen zodat subsidies goed terecht komen, blijft het Europese landbouwbeleid verre van waterdicht. Er zijn nauwelijks verplichtingen voor EU-landen om hun landbouw daadwerkelijk te vergroenen; vooral vrijwillige mogelijkheden. De zogenaamde Strategische Plannen die EU-landen moeten indienen om aanspraak te maken op de miljarden landbouwsubsidies, leiden niet tot de hoognodige verduurzaming van de landbouw," zegt Hazekamp. Dit wordt bevestigd door analyses van onder meer milieuorganisatie BirdLife International en Organics Europe, de internationale koepelorganisatie van biologische landbouworganisaties.

Megastallen en grootschalige akkerbouw, waarbij veel kunstmest en landbouwgif wordt gebruikt, komen nog steeds in aanmerking voor subsidies. Het meeste geld blijft gaan naar de allergrootste agrobedrijven, waardoor schaalvergroting verder gestimuleerd wordt en familiebedrijven nog verder onder druk komen te staan. Zelfs de voorwaarde om geen gerichte subsidies meer te laten gaan naar de fok van vechtstieren - een eis die het Europees Parlement stelde naar aanleiding van een amendement van de Partij voor de Dieren en GroenLinks - is door de EU-lidstaten uit het akkoord geschrapt. Landen zouden hierdoor nog steeds stierengevechten mogen subsidiëren met EU-geld.

"Een transitie naar een eerlijk, gezond, dier- en milieuvriendelijk voedselsysteem is essentieel om de wereldwijde klimaat- en biodiversiteitscrisis aan te pakken. Landbouwbeleid moet erop gericht zijn die transitie daadwerkelijk in gang te zetten. Het landbouwbeleid dat voorligt, ondermijnt ambities op het gebied van natuur, milieu, klimaat en dierenwelzijn. Er zijn teveel mazen in deze wet; het subsidiëren van schadelijke activiteiten zal doorgaan als dit landbouwbeleid wordt aangenomen," zegt Hazekamp

Op dinsdag 23 november stemt het Europees Parlement plenair over het verwerpingsamendement van de Partij voor de Dieren. Als het amendement wordt aangenomen, is het akkoord over het gemeenschappelijk landbouwbeleid voor 2023-2027 definitief van tafel. Hazekamp eist dat de Europese Commissie met een nieuw voorstel komt dat een daadwerkelijk duurzaam, gezond en eerlijke voedselbeleid zal garanderen.