Bijdrage tijdens de hoor­zitting met kandidaat-Euro­com­mis­saris Wopke Hoekstra

Anja Hazekamp (PvdD):

Welkom meneer Hoekstra.

Uw loopbaan bij Shell en McKinsey, uw ministerschap en uw partijleiderschap bij de ChristenDemocraten zijn ronduit schadelijk geweest voor het klimaat.

Uw partij heeft van Nederland een van de meest veedichte landen ter wereld gemaakt, met desastreuze gevolgen voor dieren, de natuur, de omwonenden én het klimaat.

U blokkeerde als minister eigenhandig het inkrimpen van de Nederlandse veestapel. Ten koste van het klimaat. Ten koste van die natuur. En ten koste van dieren.

In Europa worden jaarlijks ruim 8 miljard koeien, schapen, konijnen, varkens, kippen en andere dieren geslacht voor de voedselproductie. Dat veroorzaakt niet alleen enorm veel dierenleed en natuurschade, maar ook gigantisch veel broeikasgassen en ontbossing.

En de Klimaatcommissaris gaat de klimaatdoelen voor 2040 opstellen.

Erkent u dat udaarin ook de productie en consumptie van vlees en zuivel drastisch zult moeten beperken om de klimaatdoelen in zicht te krijgen?

En heeft u het lef om als Klimaatcommissaris een échte transitie in de landbouw in gang te zetten? Een transitie die boeren helpt, om zónder miljarden dieren, bínnen de draagkracht van de Aarde, een goede boterham te verdienen? Dank u wel.

Antwoord Hoekstra:

Mevrouw Hazekamp, dankuwel.

Ik merk dat uw waardering voor mijn inspanningen tot nu toe nog verder aan kracht kan winnen, maar daar zal ik uiteraard mijn best voor blijven doen. Ik zal het u besparen om nog eens toe te lichten waarom ik echt denk dat het inmiddels demissionaire kabinet veel heeft gedaan, ook op mijn instigatie, juist op het gebied van het tegengaan van klimaatverandering.

Maar ik vind dat u wel een zeer terecht punt raakt. En zoals ik net daar even ook al heb gezegd: voor geen van de sectoren is er hier een 'way out'. Dat geldt voor ons allemaal, dat geldt voor de industrie en dat geldt dus ook voor de boeren.

De realiteit is: het zal niet blijven zoals het was. De manier van boeren, zoals we die nu kennen, die zal in Nederland (de andere landen ken ik minder goed maar ik vermoed ook daar), die zal veranderen. En die zal duurzamer moeten, daar zal veel meer aandacht moeten zijn voor bijvoorbeeld landschapsbeheer en hoe om te gaan met de natuur.

Mijn ervaring is, en ik ben de afgelopen jaren heel veel op het boerenerf geweest, dat het gros van de boeren dat ook ziet. En duidelijkheid verwacht van ons en uiteindelijk veel meer bezig is met hoe zelf een toekomst te hebben, hoe zelf ook een boterham te kunnen verdienen, dan met het aantal koeien of varkens dat in de wei of in de stal staat.

En daarom denk ik ook dat die transitie niet makkelijk zal zijn, maar dat die weldegelijk mogelijk is. Ik denk met zo’n aanpak waarbij minder vee de resultanten is in plaats van een voorop gelegd target, dat dat uiteindelijk te prefereren is boven dat 'top-down' opleggen. Dat heeft eigenlijk de Nederlandse situatie, de afgelopen twee jaar ook laten zien.

Anja Hazekamp (PvdD):

Ja, het zal u niet verbazen dat ik dit een vaag en teleurstellend antwoord vind en waarbij u uw eigen verantwoordelijkheid niet neemt. Ik ben daar niet verbaasd over, want uw partij zet alles op alles om het urgente klimaatbeleid, inclusief natuurherstel, te ondermijnen. In haar concept-verkiezingsprogramma staat zelfs dat ze “geen uniforme natuurherstelwet” wil, en ik citeer “die een nieuwe stikstofcrisis kan zijn voor een dichtbevolkt land als Nederland.”

Met dit soort fake-news hebben de ChristenDemocraten niet alleen in Nederland, maar in de hele EU, een inquisitie gestart tegen natuur, milieu en klimaat. Terwijl we weten dat voedselzekerheid niet mogelijk is zonder natuur en biodiversiteit.

U was nationaal tégen de natuur, maar noemt de natuur nu opeens “onze beste bondgenoot”.

Staat u nu pal voor de natuurherstelwet, ja of nee?

En gaat u de veestapel zelf helpen drastisch in te krimpen, ja of nee?

Antwoord Hoekstra:

Dankuwel.

Ik speel natuurlijk maar een bescheiden rol in mijn partij. Dus volgens mij moet ik het verkiezingsprogramma ook niet hier van verder commentaar proberen te voorzien.

Ik wil wel heel expliciet zijn. Dat het eerste wat ik gedaan heb, nadat ik destijds in de Tweede Kamer ben beland, is binnen het CDA te zeggen dat ik een nieuwe route wilde inslaan, een nieuwe koers wilde inslaan op het gebied van het aanpakken van klimaatverandering. Dat hebben we ook gedaan en dat heeft geresulteerd in een coalitieakkoord wat meer ambitie had dan ieder van de coalitieakkoorden daarvoor. En ja, vervolgens hebben we gezien hoe ingewikkeld het was in de Nederlandse samenleving om dat voor elkaar te krijgen. Dat kunnen wij, kan ik, en als kabinet ons alleen maar aantrekken.

Dat neemt niet weg dat die ambitie, en ook die ambitie van mij, er altijd is geweest en overigens ook altijd zal blijven. Dit zijn twee kanten van dezelfde medaille. Zestig tot zeventig procent van onze bodem in Europa ziet er niet goed uit en dat zal je nodig hebben voor de kant van de ecologie, biodiversiteit, maar je zal het net zo goed nodig hebben, diezelfde bodem, de kwaliteit van die bodem, als je uiteindelijk wil dat je het ook kan gebruiken als zink.

Wij maken een artificiële scheiding, als mensen, tussen klimaat, natuur en gezondheid. Maar buiten in de echte wereld hoort het allemaal bij elkaar.

Ik zal er dus ook vol voor staan. Ik zal commissaris Sinkevičius daar ook van harte in ondersteunen.