Vernie­tigend oordeel parle­men­taire enquê­te­com­missie dier­trans­porten

BRUSSEL, 2 december 2021 - Te weinig voedsel en water, extreme temperaturen, volgepropte laadruimtes en een grove behandeling: landbouwdieren die op transport worden gezet hebben het zwaar in Europa. En nog zwaarder wanneer ze vervoerd worden naar niet-Europese gebieden als Rusland, Turkije, Afrika en het Midden-Oosten. Dat concludeert de Europese parlementaire enquêtecommissie die anderhalf jaar onderzoek deed naar diertransporten in haar onderzoeksrapport.

De parlementaire enquêtecommissie - opgericht op initiatief van Europarlementariër Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren) - ondervroeg tijdens haar onderzoek onder meer de Europese Commissie, de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, nationale autoriteiten, dierenbeschermingsorganisaties, dierenartsen, transporteurs en boeren. Daarnaast werden plekken bezocht waar dieren geëxporteerd worden.

“Dit onderzoek bevestigt dat regels systematisch worden overtreden. Dieren worden over lange afstanden door Europa - en ver over de Europese grenzen heen - gesleept. Hun welzijn is daarbij serieus in het geding. De misvatting dat het om ongelukjes en incidenten zou gaan is definitief weerlegd,” zegt Hazekamp.

De enquêtecommissie stelt vast dat dieren vooral tijdens transporten over de EU-grenzen heen in benarde posities komen. 'De EU voldoet niet aan haar plicht om te zorgen dat het goed gaat met dieren tijdens het gehele transport van vertrek tot aan de plaats van bestemming', concludeert de onderzoekscommissie. Transporten per schip zijn problematisch: ‘het merendeel van de 80 schepen die een Europese licentie hebben voor diertransport, is zeer oud en vormt een risico voor het welzijn van zowel mensen als dieren aan boord’, zo is te lezen in het onderzoeksrapport.

Ook stelt het onderzoek vast dat er vaak dieren op transport gezet worden die niet fit genoeg zijn om de reis te doorstaan. Het gaat om zieke, gewonde en hoogzwangere dieren: zij bevallen soms noodgedwongen aan boord van schepen of vrachtwagens. Ook zeer jonge -ongespeende- dieren worden vervoerd, zonder dat deze gevoed worden. Door hun leeftijd zijn zij niet in staat om te drinken tijdens transporten. Deze dieren worden onvoldoende beschermd, aldus het onderzoek.

Aanbevelingen

Behalve over de bevindingen van haar onderzoek, stemde de enquêtecommissie donderdag ook over een reeks aanbevelingen om dierenleed tijdens transporten te verminderen.

“Het onderzoeksrapport is zeer duidelijk: hoe dieren nu vervoerd worden is onacceptabel. De brede erkenning daarvan is een winstpunt. De enquêtecommissie doet een aantal aanbevelingen die het welzijn van dieren tijdens transport kunnen verbeteren,” zegt Hazekamp.

Dieren jonger dan vijf weken, zoals kalfjes en bokjes, mogen niet meer vervoerd worden. Oude dieren, zoals afgedankte melkkoeien en uitgelegde legkippen, moeten volgens de enquêtecommissie niet meer op lange transporten worden gezet. Dieren die in het laatste trimester van hun zwangerschap zijn, mogen helemaal niet meer vervoerd worden vindt de enquêtecommissie. “Dat zijn grote overwinningen,” zegt Hazekamp.

Om te voorkomen dat dieren met extreme temperaturen te maken krijgen, wil de enquêtecommissie dat de temperatuur in vervoersmiddelen gedurende de gehele reis ‘real-time’ te controleren is door autoriteiten. De commissie adviseert om de maximumtemperatuur waaronder dierentransporten zijn toegestaan, te verlagen van 35 tot 30 graden. Verder moet er een rode lijst komen van transporteurs die vaak de regels overtreden. Van deze ‘foute’ transporteurs moet de licentie worden ingetrokken.

Aan EU-landen wordt gevraagd om terughoudend te zijn bij het verlenen van toestemming aan transporten als problemen te voorzien zijn. Ook wil de enquêtecommissie een klepcontrole: autoriteiten moeten vervoersmiddelen en de conditie van dieren controleren voordat ze worden geladen. De Europese Commissie moet op zijn beurt sneller strafprocedures starten tegen EU-landen als die toch problematische transporten toestaan.

Uitzonderingen

Toch wordt er volgens Hazekamp nog te veel ruimte gelaten voor uitzonderingen. “Problematische transporten kunnen toch doorgaan als uitzonderingen mogelijk blijven. Uitzonderingen worden vaak de regel en laten ruimte voor interpretatieverschillen, zeker als er financiële belangen mee gemoeid zijn”, waarschuwt Hazekamp.

De enquêtecommissie wil onder meer dat de maximum toegestane transporttijd voor dieren die naar de slacht gaan wordt verkort tot acht uur, maar met een uitzondering voor bepaalde gebieden en vervoer per schip. Voor dieren die per schip vervoerd worden wil een meerderheid geen tijdslimiet. Momenteel geldt er ook geen maximumvervoerstijd voor schepen, waardoor scheepstransporten in de praktijk vaak weken- tot zelfs maandenlang duren. “Onacceptabel," vindt Hazekamp, “Voor zulke horrortransporten per schip mag geen uitzonderingspositie gelden. Deze behoren tot de langste en meest problematische transporten. De aanbevelingen zullen op dit punt beter moeten,” aldus Hazekamp.

"De conclusies in het onderzoeksrapport van de enquêtecommissie diertransporten doen recht aan de gruwelijke waarheid. Dat de aanbevelingen ruimte laten voor ongewenste transporten komt doordat een aantal leden op sleutelposities van de onderzoekscommissie maar één doel had: de winst van exportbedrijven veiligstellen over de rug van dieren. We gaan er alles aan doen om de aanbevelingen sterker te maken als het voltallige Europees Parlement erover stemt in januari. Transporten naar niet EU-landen en transporten per schip mogen onder geen beding plaatsvinden. Daar moet het parlement duidelijker over zijn,” aldus Hazekamp.

Voortgang

Het voltallige Europees Parlement stemt in januari plenair over de aanbevelingen van de enquêtecommissie en kan daarbij nog wijzigingsvoorstellen doen.
De Europese Commissie bereid momenteel een aanpassing voor van de EU-wetgeving ter bescherming van dieren tijdens transport. Een voorstel daartoe zal de Europese Commissie presenteren in 2023. De aanbevelingen van de onderzoekscommissie worden betrokken bij de wetswijziging. Daarnaast is er momenteel een openbare consultatie, waarin bedrijven en burgers hun mening kunnen geven over Europese dierenwelzijnsregels.