Opinie: Laat een soja­schijf toch een hamburger heten

Gepubliceerd in NRC op 16 april 2019

Wereldwijd woedt discussie of vegetarische producten namen als worst, schnitzel, steak of hamburger mogen dragen. Het meest recente voorstel om vegetarische worst tot een strafbaar verschijnsel te maken, werd afgelopen week ingediend in de landbouwcommissie van het Europees Parlement.

Eerder bepleitte de Duitse landbouwminister Chistian Schmidt al een nationaal verbod en werd in Frankrijk een wet aangenomen die het aanbieden van vegetarische worst sanctioneert met een boete van driehonderdduizend euro. In Missouri kan het associëren van plantaardige producten met traditionele vleesproducten zelfs tot celstraf leiden. En ook in Nederland vroegen Kamerleden van VVD en CDA herhaaldelijk om een soortgelijk verbod.

Anja Hazekamp is Europarlementariër voor de Partij voor de Dieren

Dat ook ‘Europa’ meegaat in de jacht op plantaardige alternatieven is opmerkelijk. Juist de grondleggers van de Europese eenwording waren pioniers op het gebied van vleesvervangers. Konrad Adenauer bedacht in 1915 de Friedenswurst gebaseerd op soja, om als burgemeester van Keulen (in oorlogstijd) de bevolking te kunnen blijven voeden.

Winston Churchill voorspelde in 1931 de komst van kweekvlees dat hij onder de aandacht bracht met de gevleugelde woorden: „We shall escape the absurdity of growing a whole chicken in order to eat a breast or a wing, by growing these parts separately under a suitable medium”

In tijden van voedselschaarste leken vleesalternatieven dus een alleszins redelijke oplossing.

Vandaag de dag weten we dat het huidige akkerbouwareaal vier miljard extra monden zou kunnen voeden wanneer we de opbrengst direct zouden verwerken voor humane consumptie in plaats van voor vleesproductie. Dat zou ook een beslissend verschil kunnen maken in de strijd tegen klimaatverandering.

Desondanks zetten leden van het Europees parlement juist nu de hakken in het zand, waarschijnlijk op verzoek van de vleesindustrie. Enerzijds proberen vleesbedrijven wereldwijd een graantje mee te pikken van de populariteit van vleesvervangers, door zelf met vleesalternatieven te komen. Vleesbedrijven als Tyson, Kerry Foods, Tonnies en in Nederland Unox, Zwanenberg, Kip’s en Bobeldijk introduceerden allen vleesvervangers.

Maar naast deze defensieve operatie, wordt alles gedaan om ook via offensieve acties wetswijziging te bewerkstelligen om het ‘gevaar’ van een plantaardige en diervriendelijke samenleving te keren.

'Hamburger zegt iets over de verschijningsvorm'
Op sociale media wordt de vraag gesteld of het Europees parlement niets beters te doen heeft dan namen van vegetarische hamburgers ter discussie te stellen. Met argumenten als ‘wat er op staat moet er ook in zitten’. Een wens die door de vleesindustrie zelf met voeten getreden wordt, in slavinken is geen sla of vink te vinden. Bovendien is zonneklaar dat producten als hamburger, worst, schnitzel menselijke bedenksels zijn die meer zeggen over de verschijningsvorm dan over de samenstelling.

Het voltallige Europees parlement gaat pas over de ingediende voorstellen stemmen ná de verkiezingen van 23 mei aanstaande.

Voldoende bedenktijd dus voor de Europese burgers, of die nu vegetarisch zijn of niet.

Anja Hazekamp, lid Europees Parlement voor de Partij voor de Dieren