Duurzame landbouw voor een recht­vaardige wereld

Mensen in ontwikkelingslanden zijn voor hun voedsel direct afhankelijk van de kwaliteit van hun omgeving: een vruchtbare bodem, schoon water, biodiversiteit en de aanwezigheid van andere noodzakelijke hulpbronnen. De Europese Unie mag deze niet in gevaar brengen.

• Om de gevolgen van klimaatverandering te bestrijden en de verwoestijning te stoppen, maakt de EU zich sterk voor het herstel van ecosystemen en het beschermen van bestaande natuur.
• De EU stopt met het stimuleren en exporteren van systemen voor industriële landbouw zoals megastallen, kunstmest, landbouwgif en gentechgewassen. In plaats daarvan wordt geïnvesteerd in regionale, agro-ecologische landbouw en in regionale infrastructuur.
• Wetenschappelijke inzichten, nieuwe technieken en uitgangsmateriaal voor een duurzame landbouw (zoals zaden), zijn essentieel voor duurzame ontwikkeling. De EU zet zich er actief voor in dat octrooien en andere obstakels deze zaken niet onbereikbaar maken voor mensen in ontwikkelingslanden. Octrooien op leven worden niet verleend.

De wijze waarop we in Europa consumeren en produceren heeft directe invloed op het leven van mensen en dieren in andere landen. In hun jacht naar goedkoop voedsel en biobrandstoffen maken Westerse landen zich steeds meer schuldig aan landroof. De Partij voor de Dieren wil een landbouwbeleid dat ontwikkelingslanden geen schade berokkent.

• Europese landbouw- en visserijsubsidies verdwijnen. Dat geeft boeren in ontwikkelingslanden weer kansen.
• Visserijakkoorden tussen de EU en derde landen zijn roofakkoorden en worden niet langer afgesloten.
• Europa helpt ontwikkelingslanden met het tegengaan van visstroperij, maar niet langer in ruil voor toegang tot viswateren door de Europese vissersvloot.
• Er komen strenge afspraken om landroof tegen te gaan.
• Voor producten afkomstig van buiten de Europese Unie behoren dezelfde milieu- en dierenwelzijnseisen te gelden als voor de producten binnen de EU. Producenten uit ontwikkelingslanden krijgen hulp om aan Europese eisen te voldoen en om zelf hun grondstoffen te verwerken tot hoogwaardige producten.
• De massale import van (gentech)soja en (gentech)maïs voor veevoer stopt.
• Dierenwelzijn wordt binnen de Wereldhandelsorganisatie erkend als een criterium waardoor landen de import van (dieronvriendelijke) producten kunnen weren.

De Partij voor de Dieren maakt zich sterk voor een gentechvrij Europa. Gewassen die met gentech resistent zijn gemaakt tegen landbouwgiffen, zoals gentechsoja en -maïs, hebben het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen flink aangejaagd. Genetische manipulatie vormt bovendien een bedreiging voor de gangbare en biologische teelt, omdat de genetisch veranderde gewassen zich kunnen vermengen met de natuurlijke variant. Daarmee wordt een vrije keuze voor gentechvrij op den duur onmogelijk.

• Europa teelt geen genetisch gemanipuleerde gewassen (inclusief crispr-cas en cisgenese) en importeert deze ook niet. Lidstaten mogen niet door Europa gedwongen worden de teelt van gengewassen op hun grondgebied toe te staan.
• Er komt verplichte etikettering voor vlees, zuivel en eieren afkomstig van dieren die zijn gevoed met genetisch gemanipuleerde gewassen.
• Nieuwe veredelingstechnieken worden grondig beoordeeld op hun impact op mensen, dieren, milieu, natuur, voedselveiligheid en voedselzekerheid.
• Regio’s en landen die zichzelf gentechvrij verklaren, krijgen daarbij steun en hulp.

De waarde van duurzaam, eerlijk voedsel behoort tot uitdrukking te komen in de prijs die we ervoor betalen. Nu wordt de echte prijs van voedsel verhuld door miljardensubsidies, waardoor consumenten het idee krijgen dat voedsel goedkoop is. De werkelijke kosten van de intensieve landbouw en de invloed op het milieu worden verborgen gehouden voor de burger. Er is een omslag nodig naar een duurzaam voedselsysteem waarin de boer een goede prijs krijgt voor een kwaliteitsproduct.

• Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid wordt grondig hervormd. Aan de miljardensubsidie die boeren nu krijgen, komt een einde. Het budget wordt ingezet om boeren te laten omschakelen naar ecologische landbouw en daarna afgeschaft. Biologische plantaardige producten krijgen ondersteuning, zodat boeren op termijn ook zonder subsidie een goede boterham kunnen verdienen.
• Europa heeft de afgelopen jaren miljoenen euro’s extra belastinggeld uitgegeven om te veel geproduceerd varkensvlees op te slaan. Het produceren van overschotten van vlees, eieren en zuivel is ontoelaatbaar. Er komt een einde aan de opkoopregelingen en subsidieregelingen.
• Er gaat geen Europees geld meer naar onderzoek dat gericht is op verdere intensivering van de niet-duurzame fabriekslandbouw of de vee-industrie.
• Er gaan geen subsidies meer naar stierenvechten of andere tradities waarbij dieren gebruikt worden.
• Boeren en tuinders krijgen een eerlijke prijs voor hun product. De inkoopmacht van supermarkten en grote producenten wordt ingeperkt.
• De Partij voor de Dieren wil dat Europa de strijd aanbindt met grensoverschrijdende frauduleuze praktijken in de voedselketen. Voedselhandelaren die verdacht worden van fraude mogen in geen enkel EU-land meer activiteiten uitvoeren die verband houden met de voedselketen.

De Partij voor de Dieren maakt zich sterk voor een duurzame én gifvrije landbouw. Want omwonenden van landbouwpercelen lopen het risico te worden blootgesteld aan gifstoffen. In de teelt, zoals de bloemen- en bollenteelt, worden veel giftige bestrijdings- en ontsmettingsmiddelen gebruikt.

Mensen die in de buurt wonen worden vaak niet beschermd en zelfs niet geïnformeerd over de middelen die op deze landbouwpercelen worden gebruikt. Kinderen en volwassenen kunnen zo ongevraagd met gif in aanraking komen, waardoor hun gezondheid in gevaar komt. Naast de gezondheidsrisico's voor de mens leidt grootschalig gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen tot ontbossing en tot vergiftiging van onze bodem en ons grond- en oppervlaktewater. Dit leidt tot de vernietiging van onze kwetsbare, maar essentiële biodiversiteit, inclusief de bestuivers als bijen, hommels en vlinders waarvan wij afhankelijk zijn.

Groenten, granen, peulvruchten en fruit vormen de basis van goede voeding. Ook hier is een omslag naar veilige en duurzame productiewijzen noodzakelijk. De teelt van plantaardig voedsel moet niet langer afhankelijkheid zijn van kunstmest.

We willen af van landbouwgiffen: deze doden insecten en andere dieren die van vitaal belang zijn voor de vruchtbaarheid van de grond. Zo leidt gifgebruik tot een daling van het aantal weidevogels. Daarnaast vormt het gebruik van gifstoffen een bedreiging voor ons drinkwater en voor oppervlaktewateren; en daarmee voor de gezondheid van mens en dier.

• Het gebruik van kunstmest en landbouwgiffen wordt drastisch verminderd. Giffen als glyfosaat en neonicotinoïden (die bijensterfte veroorzaken) worden helemaal verboden. Europa geeft geen toestemming meer voor de automatische verlenging van het gebruik van landbouwgif.
• De EU ondersteunt de ontwikkeling van veilige, alternatieve gewasbeschermingsmethoden.
• Langs akkers komen akkerranden die de biodiversiteit bevorderen.
• Zolang de landbouw nog niet gifvrij is, komt er een strikte bescherming voor omwonenden van akker- en tuinbouwbedrijven tegen blootstelling aan chemische bestrijdingsmiddelen. Er komen spuitvrije zones tussen akkers die met gif worden bespoten en woningen, scholen en recreatieterreinen. Ook in de buurt van openbare wegen en paden waar mensen wandelen en fietsen mag niet worden gespoten.
• Lidstaten zijn vrij om zelf giftige stoffen te verbieden wanneer Brussel dat nalaat.
• Planten- en dierenrassen en variëteiten kunnen geen eigendom van bedrijven zijn. Onze voedselvoorziening mag niet in handen komen van monopolisten. Octrooien op vormen van leven worden verboden.
• Het kwekersrecht (het recht van boeren en veredelaars om zelf te kweken met zaden van hun eigen planten) is belangrijk voor de diversiteit van voedselgewassen en wordt versterkt. Boeren en veredelaars moeten vrij gebruik kunnen maken van de aanwezige agro-biodiversiteit, zonder dat octrooien dat onmogelijk maken.
• Registratieregels mogen de vrije handel in zaden niet belemmeren. De belangen van kleine
boeren en tuinders, voedselzekerheid en diversiteit van gewassen horen voorop te staan. De
ontwikkeling van biologische weerbare rassen en gewassen wordt ondersteund door de EU.

Hormoonverstorende stoffen (EDC’s) zijn chemische stoffen die de hormoonbalans van mens en dier verstoren. Ze beïnvloeden de vruchtbaarheid, hebben effect op de ontwikkeling van (ongeboren) kinderen en kunnen ziekten veroorzaken, waaronder kanker. Doordat hormoonverstoorders in heel veel producten voorkomen – van kassabonnetjes tot voedselverpakkingen – is het zo goed als onmogelijk om je ertegen te beschermen.
De Partij voor de Dieren wil het gebruik van hormoonverstoorders zoveel mogelijk terugdringen en uiteindelijk helemaal verbieden.

• Chemische bestrijdingsmiddelen met een hormoonverstorende werking worden van de markt gehaald en mogen niet meer worden gebruikt, ook niet als uitzondering.
• De EU haalt zo snel mogelijk alle onveilige hormoonverstorende stoffen van de markt. Er komen strenge controles op het gebruik van hormoonverstoorders en op geïmporteerde producten die deze stoffen (kunnen) bevatten.
• Zolang de hormoonverstoorders nog niet zijn uitgefaseerd, worden fabrikanten en producenten verplicht om op het etiket duidelijk aan te geven welke hormoonverstorende stoffen in het product zijn verwerkt.

De waarde van duurzaam, eerlijk voedsel behoort tot uitdrukking te komen in de prijs die we
ervoor betalen. Nu wordt de echte prijs van voedsel verhuld door miljardensubsidies, waardoor consumenten het idee krijgen dat voedsel goedkoop is. De werkelijke kosten van de intensieve landbouw en de invloed op het milieu worden verborgen gehouden voor de burger. Er is een omslag nodig naar een duurzaam voedselsysteem waarin de boer een goede prijs krijgt voor een kwaliteitsproduct.

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid wordt grondig hervormd. De grootste kostenposten van de EU zijn al sinds jaar en dag de gigantische landbouw- en visserijsubsidies. Aan de miljardensubsidie die boeren nu krijgen, komt een einde. Het budget wordt ingezet om boeren te laten omschakelen naar ecologische landbouw en daarna afgeschaft. Biologische plantaardige producten krijgen ondersteuning, zodat boeren op termijn ook zonder subsidie een goede boterham kunnen verdienen.

De Europese voedsel en warenautoriteit (EFSA) speelt een beslissende rol in de toelatingsprocedure van bestrijdingsmiddelen, hormoonverstoorders en genetisch gemanipuleerde gewassen.

• De EFSA wordt zo hervormd, dat dit agentschap transparant en volkomen onafhankelijk van politiek en bedrijfsleven functioneert. Adviezen en de onderliggende stukken van EFSA worden openbaar.
• Bestrijdingsmiddelen, hormoonverstoorders en genetisch gemanipuleerde gewassen worden niet langer getoetst door de producenten, maar door onafhankelijke wetenschappers en laboratoria. De producent die de goedkeuring aanvraagt betaalt deze onafhankelijke keuring.
• Dierproeven zijn niet toegestaan bij het toetsen van nieuw toe te laten stoffen en producten.

Er wordt in de wereld meer dan genoeg verbouwd om de wereldbevolking te kunnen voeden, maar er wordt te veel verspild. De grootste voedselverspilling zit in het voeren van dieren met voedsel dat ook geschikt is voor mensen. Als we voedsel eerlijk willen delen, moeten we minder dierlijke, en meer plantaardige producten eten. In het belang van dieren, natuur en milieu – maar óók van onze eigen gezondheid.

• Granen en plantaardige oliën worden niet langer gebruikt als veevoer in de vee-industrie.
• De Partij voor de Dieren wil dat de EU de ontwikkeling van plantaardige vlees-, vis- en zuivelvervangers krachtig ondersteunt.
• We willen dat de kiloknaller met te goedkoop vlees verdwijnt uit de schappen en dat voor melk en eieren een eerlijke prijs wordt betaald.
• Volgens het beginsel ‘de vervuiler betaalt’ herziet de EU haar btw-richtlijn: het wordt mogelijk een laag tarief in te stellen voor duurzaam voedsel en een hoog tarief voor producten die gepaard gaan met milieuschade en dierenleed.
• Europa draagt niet bij aan reclamecampagnes voor vlees of zuivel.
• Het aanbod van de restaurants in de Europese instellingen is voortaan in beginsel plantaardig. Wie vlees of vis wil eten is daar vrij in, maar moet dat zelf aangeven. Op de menukaart is geen plaats meer voor foie gras of bedreigde diersoorten als de paling.
• Voedingsmiddelen krijgen een duidelijk etiket met informatie over dierenwelzijn, gezondheidsaspecten en de ecologische voetafdruk. Zo kunnen consumenten een meer verantwoorde keuze maken.
• Veel Europese regels over houdbaarheidsdata en uiterlijke kenmerken van voedsel werken voedselverspilling in de hand. Burgers krijgen goede voorlichting over het bewaren en de houdbaarheid van voedsel, waardoor er minder in de vuilnisbak belandt.
• Europa stimuleert de ontwikkeling van stadslandbouw en voedselbossen.
• Het gebruik van biobrandstof heeft grote negatieve invloed op klimaat en milieu. De EU stopt de verplichte bijmenging van biobrandstof en voorkomt dat voedselgewassen geproduceerd of geïmporteerd worden als (bio)brandstof.